dinsdag 17 december 2013

“Mondele?! Moyindo!!”

Het lijkt alsof vadertje Winter ook in Bumba z’n intrede doet: het kwik bereikt de laatste dagen slechts een twintigtal graden. Deze dagen zijn voor ons echter een welkome afkoeling!! Vanaf de volgende nieuwe maan gaat het ‘droge seizoen’ van start. Het gaat tot augustus minder regenen, maar de temperaturen blijven ongeveer gelijk.

De airconditionings zijn geïnstalleerd in de nieuwe operatiezaal. In de oude operatiezaal kon de temperatuur oplopen tot 40 graden Celsius. Neem daarbij nog een operatiemuts, mondmasker en een steriele schort… en we hebben een extra omloopverpleegkundige nodig om het zweet weg te vegen van het gezicht van de arts en instrumentist. Vanaf morgen is dat verleden tijd: driewerf hoera!

Vorige week zondag mochten we Francesca verwelkomen, een anesthesiste uit België, die het project al tweemaal bezocht. Dankzij haar en Marianne (een drijvende kracht achter het project “een Hart voor Bumba”) arriveerde in augustus vanuit België een vliegtuig in Kinshasa volgeladen met medisch materiaal. De 104 dozen werden vervolgens op een schip geladen en kwamen enkele weken later stroomopwaarts op de Congostroom aan in Bumba. Het tweede vliegtuig (dat onder meer een radiografietoestel bevat) staat inmiddels bijna vertrekkensklaar.

Haar komst kwam voor ons als geroepen.  Francesca zou het operatiekwartier operationeel maken (terwijl wij voordien reeds enkele voorbereidingen getroffen hadden). Daarnaast heeft ze ons de afgelopen tien dagen geholpen om enkele verbeteringen aan te brengen in het verloskwartier. Zo hebben we kleine matrasjes gemaakt die voor de opvang en reanimatie van de pasgeborene dienen (zowel in het operatiekwartier als in de verloskamer). Ook hebben we gewone matrassen gekocht en verpakt in afwasbaar plastic. Deze matrassen zullen de rieten matten vervangen in de arbeidskamer. Na de bevalling komt de vrouw namelijk terug in de arbeidskamer om samen met haar baby te bekomen. Aangezien bevallen vrouwen geen maandverbanden ter beschikking hebben (ze gebruiken vodden die werkelijk geen druppel bloed absorberen), druipt het bloed door de rieten matten op de grond. Die matten zijn ons inziens allesbehalve comfortabel en hygiënisch en mits een veel beter alternatief dus verbrandensklaar. J

Tussen de twee bedden op de arbeidskamers hebben we gordijnen geïnstalleerd, waardoor twee aparte compartimenten werden gecreëerd en de privacy van onze mama’s (in spe) nu gewaarborgd wordt. Ook een reorganisatie van de verloskamer drong zich op. De kast met verloskundig materiaal moest grondig worden herbekeken. We hebben een nieuw systeem bedacht om het materiaal te schikken, te gebruiken en aan te vullen. We kregen de zegen van alle vroedvrouwen tijdens de vergadering deze week en vanaf volgende week treedt het nieuwe systeem in voege. De volledige uitleg ga ik jullie besparen, maar de aanleiding vond woensdagavond plaats:

Na ons avondmaal (lees: pindanoten en bananen) besloten Charlotte en ik nog even een kijkje te nemen in het verloskwartier. En we hadden ‘geluk’: een mama zou net gaan bevallen van haar zesde kind (een Congolees gemiddelde). Charlotte begeleidde de bevalling (in het Lingala!) en bracht een gezonde pasgeborene ter wereld. Nog geen twee minuten later kwam een tweede parturiënte binnenstrompelen en nog voor zij op de verlostafel kon klimmen, zakte ze door haar benen en jawel….. daar schoof een baby over het beton. Snel werden schaar en kocher erbij gehaald om af te navelen, maar er waren nergens doeken om de baby in te wikkelen. De vrouw was alleen naar het ziekenhuis gekomen en had geen spullen bij… Ze was onderaan behoorlijk ingescheurd van de veel te snelle bevalling. Toen ik haar op de verlostafel kreeg om de scheur te hechten, bleken er geen steriele handschoenen meer te zijn, geen draad om te hechten, geen steriele instrumenten, geen steriele kompressen… En ik had ook mijn felbegeerde koplamp niet bij. Ik moet er geen tekening bij maken, het ging moeizaam. Gelukkig was Francesca er ook om ons te helpen waar ze kon (de omgekeerde wereld: arts werd omloop!). Terwijl ik nog steeds aan het hechten was, kwam de derde vrouw binnen en beviel nog voor we met onze ogen konden knipperen van een gezonde jongen. Drie bevallingen op dertig minuten. Als je op dat moment als vroedvrouw alleen op dienst bent (wat meestal het geval is), moet alle materiaal aangevuld en binnen handbereik staan om geen ‘farcen’ tegen te komen.

Vorige week zijn we een baby verloren. Tijdens een niet-vorderende uitdrijving trad een uterusruptuur op (zeldzame complicatie waarbij de baarmoeder scheurt). De baby kon niet meer gered worden en stierf nog vóór de keizersnede kon uitgevoerd worden. De moeder had tijdens de keizersnede enorm veel bloed verloren, maar kroop door het oog van de naald. Ze heeft het gelukkig gehaald.

Zondag werden we ’s avonds opgeroepen om naar de materniteit te komen. Een meisje werd geboren na zes en een halve maand zwangerschap, een piepklein wezen met een gewicht van één kilogram. Nadat Francesca vastgesteld had dat alle vitale parameters uitstekend waren, gingen we aan de slag om een geïmproviseerde couveuse te maken. Uiteindelijk hebben we een warmwaterkruik gevonden om het meisje op temperatuur te houden. We hebben haar tot ‘Siefralotje’ gedoopt!  En ze doet het goed! We kolven moedermelk af en stimuleren de moeder om het met een spuitje te voeden (ze is nog te klein om zelf te drinken aan de borst). Soms is het frustrerend en vermoeiend om op een muur van apathie te botsen bij dergelijke moeders. Alsof ze het al opgegeven hebben, terwijl hun kind eigenlijk aan het vechten is om te overleven. Elke dag blijven aanmoedigen is de boodschap, maar ik merk dat dit van mij soms veel energie vergt, wanneer ik merk dat ook bij de collega-vroedvrouwen diezelfde ingesteldheid heerst. Alsof je als blanke een beetje tegen de stroom op aan het roeien bent…

Verder zijn we in het college Notre Dâme begonnen aan onze lessen seksuele voorlichting. Vorige week hebben we eerst aan alle meisjes van het tweede, derde en vierde jaar een theorieles over de menstruele cyclus gegeven. Deze week gaan we hierop verder met een meer praktisch georiënteerde les over het bijhouden van de menstruele kalender en het berekenen van de vruchtbare periode. Vrijdag begint hier ook de kerstvakantie. Daarna plannen we nog één les over contraceptie, IST (infections sexuellement transmissibles) en zwangerschap, waarop ook alle jongens aanwezig zullen zijn. Ook enkele vrouwelijke leerkrachten volgen regelmatig onze lessen mee, puur uit interesse of om onze lessen volgend jaar te kunnen verderzetten. Het is voor ons een echte uitdaging om voor de klas te staan en in het Frans les te geven. We merken echter dat de leerlingen heel erg enthousiast en dankbaar zijn. Dat geeft ons een enorme voldoening. J

Wanneer we door de straten van Bumba laveren, krijgen we geregeld eens te horen “Mondele, mondele!” (blanke!) We hebben er niets beters op gevonden dan gewoon terug te roepen: “Moyindo!!” (zwarte!). Meestal schrikken ze dan om even later in een schaterlach uit te barsten. Nu we aan de lessen begonnen zijn, hoor ik geregeld ook mijn naam roepen op straat: “Françine!” (Sien is hen te moeilijk). Vrijdag geef ik een klein feestje. We hebben in Bumba alle ingrediënten gevonden om pannenkoeken te maken, dus het wordt vast en zeker een gezellige boel. Voor de rest doen we het rustig aan en staat ‘genieten’ bovenaan ons lijstje. Pole pole!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten