Het mag gezegd, we
hebben het jaar 2013 in schoonheid afgesloten. Enkele verre familieleden van Carlos
kwamen op logement. Samen met hen trokken we de brousse in. Een colonne van
zeven moto's, gevolgd door maar liefst twee volgwagens. Begeleid door een arts,
politieagent en mechaniciens....er kon dus niet veel mislopen!
Het was een prachtige
dag. We reden door tientallen dorpjes: kinderen dansten en wuifden, ook
volwassenen riepen ons alvast een welgemeend "bo nani!" (gelukkig
nieuwjaar!) toe. Onze chauffeur was heel enthousiast, de staat van de weg
barslecht. Gevolg? Een klein accidentje met de jeep en enkele blauwe plekken. Desondanks
genoten we met volle teugen. We reden 40km noordwaarts van Bumba, tot aan het
dorpje Yakoy. Hier kwam Carlos vele jaren elke week op bezoek per moto. Hij liet
in dit dorp zijn eerste kerk bouwen, ondertussen meer dan veertig jaar geleden.
We waren getuige van een heel blij weerzien met de dorpelingen van de oude
generatie.
's Avonds deden we ons
tegoed aan apenvlees en kapitein (de lekkerste vis uit de Congostroom). Er was
zelfs champagne. Ook de meeste Bumbatriciens vieren feest op deze avond. De
kinderen bouwen voor de gelegenheid kleine boomhutjes met grote palmtakken,
waarin ze dan spelen. Her en der zag je dus huisjes in de hoogte verschijnen. Schattig.
Op 1 januari namen we
een kijkje op materniteit om onze mama's een mooi en gezond (!) jaar toe te
wensen. Toen we echter ons hoofd binnenstaken in de verloskamer, bleek dat de
vroedvrouw van dienst bezig was met de reanimatie van een pasgeborene. Onmiddellijk
probeerden we te helpen waar we konden. Maar ondanks hartmassage en
mond-op-mondbeademing konden we het kind niet redden. Een koude douche, en dit
op de eerste dag van het jaar. Als dit maar de toon niet zet, dachten we
luidop.
Ook voor enkele andere
feestvierende Bumbatriciens waren de naweeën van het feestvieren bijzonder pijnlijk.
Op 2 januari botsten twee motorijders tegen elkaar. Beiden overleden ter plaatse.
Een motorijder die even later voorbij kwam rijden, stopte, maar reed in paniek
weg toen hij de lichamen zag liggen. Omstaanders die dit tafereel aanschouwd
hadden, waren ervan overtuigd dat hij schuldig was aan hun dood en vluchtmisdrijf
pleegde. Ze zijn hem achterna gegaan en hebben hem vreselijk toegetakeld, tot
hij ten slotte aan zijn verwondingen overleed. De familie van deze man was natuurlijk
razend kwaad en heeft de volgende dag in de wijk van de moordenaars meer dan
honderd huizen in brand gestoken. Ook drie scholen en gezondheidscentra moesten
eraan geloven. Ook hier vielen slachtoffers, de anderen sloegen op de vlucht. Het
volledige verhaal, inclusief beeldmateriaal, vind je ook terug op de blog
(www.bumbanotredame.blogspot.com). Niet voor gevoelige kijkers...
We waren ronduit geschokt,
dit alles speelde zich af op 3 kilometer van de parochie. Tot nu voelden we ons
in Bumba echter heel erg veilig. Enkel na zonsondergang lieten we ons
begeleiden door nachtwakers. We hoopten dat hiermee de veiligheidsmaatregelen
niet verstrengd zouden worden... De dagen daarop werden echter nog enkele
moorden gepleegd. De prijs voor overspel en diefstal betaalt men in de Equateur
blijkbaar soms met het leven. De drang naar vergelding is hier beangstigend groot...
Een niet zo geruststellende gedachte.
Maar gelukkig bleven we
gespaard, zodat we nog twee heerlijke weken konden doorbrengen. Op 4 januari
viert men hier 'les martyrs de Congo', een feestdag ter nagedachtenis van de
slachtoffers bij de opstand in 1960 in de aanloop naar de onafhankelijkheid. Op
6 januari hervatte het college haar lessen, zodat ook wij ons lessenpakket
konden afronden voor onze terugkomst. De laatste les handelde over contraceptie
en vooral over het belang van condoomgebruik voor de preventie van soa's. Als
voorbereiding schuimden we apotheken af in Bumba. Wat bleek? Voorschriften
bestaan hier niet, alle medicatie kan vrij verkocht worden. Zelfs antibiotica,
bloeddrukverlagers, insuline of anticonceptie... Bovendien kan elke persoon die
over voldoende kapitaal beschikt een apotheek openen. Ondanks de tientallen
apotheken in Bumba, is geen enkele apotheker werkzaam die adequate en correcte
informatie kan verschaffen aan klanten. We besloten hier de leerlingen attent
op te maken, en dus ook op het belang om een arts te raadplegen alvorens
contraceptieve middelen te gaan gebruiken. Op de parochie haalden we een projector
van onder het stof en maakten een powerpoint presentatie, die sprekende foto's
bevatte van enkele seksueel overdraagbare ziektes. We zorgden voor voldoende
didactisch materiaal en wat spektakel, opdat deze les heel lang zou blijven
hangen. En het werkte! We gaven de les aan zowel jongens als meisjes, telkens
zo'n 40 tot 50 leerlingen, en het klaslokaal was muisstil. Er werden mijns
inziens terechte en kritische vragen gesteld. Mythes werden opgehelderd: neen,
een condoom veroorzaakt geen onvruchtbaarheid! De lessen brachten ons voldoening,
de prefect en de leerlingen waren ons dankbaar. Zelfs ons Frans ging er flink
op vooruit.
Verder gaven we in het
ziekenhuis kleinschalige workshops over neonatale reanimatie, het gebruik van
oxytocine om de weeën te stimuleren tijdens de arbeid, het plaatsen van
infuuscatheters, etc. Stuk voor stuk topics waarvan we tijdens ons gehele
verblijf merkten dat de kennis of de kunde nog wat te wensen overliet. Of
gewoon een heropfrissing van de theorie.
Toen de verhuis van de
operatiezaal erop zat, kreeg het voormalige operatiezaaltje een nieuwe
bestemming: ‘la salle des pansements’ of de verbandkamer. Hier wordt elke dag
de wondzorg uitgevoerd van zowel gehospitaliseerde of ambulante patiënten. We
gaven het lokaal eerst een likje verf en verhuisden toen spullen en meubels.
Voortaan zou de wondzorg niet langer in de tandartspraktijk moeten gebeuren.
Een hele verbetering.
Sinds begin januari
worden in het ziekenhuis ook 'goîtres' geopereerd. Door een tekort aan jodium
kan de schildklier enorm gaan zwellen, met ernstige klachten tot gevolg. Een aandoening
die vooral vrouwen treft op jonge leeftijd. De ingreep bestaat uit het
chirurgisch verwijderen van de zwelling en zorgt onmiddellijk voor een hogere
levenskwaliteit. Nadien heeft men bijvoorbeeld minder moeite om te slikken, en
bovendien durft men zich weer onder de mensen te begeven. Een dergelijke operatie
in Kinshasa kost al snel 2000 dollar. Hier in Bumba kan dokter Trésor de operatie onder lokale anaesthesie uitvoeren
voor 150 dollar. Voor veel vrouwen is dat nog steeds onbetaalbaar. Om die reden
zoekt pater Carlos sinds kort sponsors om de ingreep voor deze patiënten
mogelijk te maken. De sponsor betaalt 100 dollar, de familie van de patiënten
betaalt de rest. Reeds drie gevallen werden succesvol geopereerd. Een ervan
mochten we bijwonen. Knap werk. Charlotte en ik besloten die dag om ook te
sponsoren. Liefdadigheid met een heel concreet resultaat: elke sponsor krijgt
een persoonlijke e-mail met inbegrip van foto's voor en na de ingreep.
Ook naast onze
werkuren waren we druk in de weer. Voor de eindejaarsdagen had het personeel
van het ziekenhuis twee koeien geslacht en onder elkaar verdeeld. Voor Carlos bleek
het hart, de tong en de lever gereserveerd. We experimenteerden dus om enkele gerechten
klaar te maken op houtskoolvuurtjes, met wisselend succes weliswaar. Maar we
amuseerden ons, gingen naar de markt om ingrediënten te kopen, en leerden
inventief te zijn met de weinige beschikbare groenten (spinazie, maniok, ui en
tomaat). Onze inspanningen werden ten zeerste gewaardeerd door Carlos. Als
wederdienst mochten we enkele uren met een motorboot mee varen op de Fleuve. Adembenemend!
Het afscheid naderde helaas
snel. Op dinsdag 14 januari nodigden we de vroedvrouwen uit voor een
afscheidsdrink. Met z'n achten spraken we af in een cafeetje (of wat tenminste voor
een café moest doorgaan). Wij trakteerden met een drankje, de vroedvrouwen met
een hapje. Er werden gsm-nummers uitgewisseld en plannen gesmeed voor een
volgende visite, want "Bumba zonga mikende" (zij die uit Bumba
vertrekken, komen terug)! :-)
De volgende dag namen
we afscheid. Een kleine delegatie begeleidde ons zelfs tot aan het vliegveld om
ons uit te wuiven. Het was tegelijk droevig, maar ook heel intens. Waar we in
het heengaan konden profiteren van een directe, twee uur durende vlucht naar Kinshasa
stond ons nu een ingewikkelder schema te wachten, i.e. een stop, een overstap
en nog twee stops. We deden er vijf en een half uur over, maar alles verliep
uitstekend. In Kinshasa logeerden we bij een Nederlander, Roland, die we
tijdens ons verblijf in Bumba leerden kennen toen hij met zijn boot in de haven
lag. We maakten er nog vier gezellige dagen van, hoewel Kinshasa niet de meest
aangename hoofdstad is in termen van veiligheid, netheid, rust, ... De overgang
naar de westerse wereld gebeurde op die manier wel geleidelijker. Ook in
Kinshasa maakten we enkele feestdagen mee: op 16 januari herdenkt men de moord
op ex-president L.-D. Kabila. We maakten van de gelegenheid gebruik om het
mausoleum te gaan bezichtigen.
We waagden ons ook aan
een duik in een lokaal zwembad. Een hele interessante ervaring, want een
doorsnee Congolees kan niet zwemmen. Gevolg? Het ondiepe zwembad werd ingenomen
door ploeterende zwarten, terwijl drie blanken zich in het diepe water
bevonden. Een enkele man waagde zich toch in het diepe -weliswaar met reddingsvest...
:-)
Gisteren namen we de nachtvlucht
naar Brussel. Ons Congelees avontuur zit er bijna op. Ik zeg bewust 'bijna', want
graag had ik jullie allen uitgenodigd op het benefiet dat we organiseren ten
voordele van het project "Een hart voor Bumba" (www.project-bumba.com).
Zo kunnen we onze ervaringen nog eens met jullie herbeleven. Het benefiet gaat
door op 15 februari in de Sint-Barbaracollege, Savaanstraat 33 te Gent. Van harte welkom vanaf
15u. Hopelijk tot dan!
Liefs,
Sien en Charlotte
